Leerkrachten en pesten: waarneming en de rol van de eigen ervaringen

ndanks een geleidelijke afname gedurende de afgelopen jaren is pesten op school nog steeds een omvangrijk probleem. Pesten is een groepsproces, waarbij ook de leerkrachten een belangrijke rol spelen. Door de manier waarop ze reageren op pesten en door hun opvattingen en normen over pesten, beïnvloeden de leerkrachten het pesten in de klas. Het blijkt echter dat leerkrachten vaak niet in staat zijn om pesten goed waar te nemen. Theoretisch gezien zouden de eigen ervaringen van leerkrachten met pesten van invloed kunnen zijn op hoe goed ze pesten waarnemen. Opvallend genoeg bestaat er echter erg weinig onderzoek dat zich specifiek richt op de relatie tussen eigen pestervaringen en de waarneming van pesten door leerkrachten. Uit de enkele studies die er zijn, komt het volgende beeld naar voren. Leerkrachten die zelf als leerling gepest werden, lijken pesten realistischer in te schatten en hebben meer empathie voor de slachtoffers, wat invloed zou kunnen hebben op het waarnemingsproces. Leerkrachten die als leerkracht gepest worden, zien meer pesten op school dan leerkrachten die niet gepest worden. Er is geen eenduidig beeld wat betreft de waarneming van pesten door leerkrachten die zelf als leerling, of als leerkracht, gepest hebben. De algemene conclusie is dat empirisch onderzoek naar dit belangrijke thema grotendeels ontbreekt. Dit is opvallend en verontrustend, als we ons realiseren hoe belangrijk leerkrachten zijn in het terugdringen van pesten in hun klas. Er is duidelijk meer onderzoek nodig naar hoe leerkrachten pesten waarnemen en welke factoren die waarneming kunnen beïnvloeden.

---

English abstract

Teachers and bullying: perception and the role of personal experiences

Despite a decline during the past years, bullying in school still constitutes a substantial problem. Bullying is a group process in which also the teachers play a significant role. They influence bullying in their class by the way they react when bullying happens, and by the bullying related norms and values they display. It shows, however, that teachers are often not very able to perceive bullying adequately. Theoretically, their own experiences with bullying could affect their ability to perceive bullying. Surprisingly, there is very little research on the relation between teachers’ own experiences and their bullying perceptions. The few studies that do exist reveal the following. Teachers who have been a victim as a pupil seem to perceive bullying more accurately, and feel more empathy for victims which may impact the perceptual process. Teachers who are bullied while being a teacher, perceive more bullying at school than teachers who are not bullied. There is no clear picture regarding the perception of bullying by teachers who have been a bully, either as a pupil or as a teacher. The overall conclusion is that empirical research on this important theme is generally lacking. This is surprising, and a cause for concern, when we realize how important teachers are in combatting bullying in schools. There is an urgent need for research on the bullying perceptions of teachers and which factors could affect these perceptions.

Volledige tekst lezen(enkel abonnees)/Read full text (subscribers only)