“Klikt het?”: Verwachtingen van zorggebruikers over outreachende hulpverleners in tijden van zorgvermaatschappelijking

De vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg zet de klassieke, residentieel gekleurde visie op vereiste competenties van hulpverleners op losse schroeven. Enerzijds dienen hulpverleners zorggebruikers en hun wensen meer centraal te stellen en een meer gelijkwaardige zorgrelatie na te streven. Anderzijds moeten ze sterk inzetten op het uitbouwen van verbinding met de maatschappij. Door het solitair karakter van outreachend werk moeten hulpverleners (inclusief orthopedagogen) meer autonoom beslissingen nemen en de impact ervan zelfstandig monitoren. Hoe zorggebruikers binnen de geestelijke gezondheidszorg dit zelf ervaren, is onduidelijk. Aan de hand van de open vraag ‘Wat is voor u een goede hulpverlener?’ en een ‘diamond ranking’ methode wordt nagegaan welke competenties zorggebruikers die opgevolgd worden door een mobiel outreachteam belangrijk vinden en hoe zij deze beleven. In totaal werden 64 interviews afgenomen. De interviews werden via een framework-methodiek geanalyseerd. Uit de antwoorden op de open vraag komt naar voren dat bevraagde zorggebruikers de relationele band met begeleidende hulpverleners essentieel achten. Naast het belang van connectie onderstrepen ze ook het belang van het katalyseren van emoties, het toewerken naar doelen en het stimuleren van experimenteren met alternatief gedrag. Uit de diamond ranking blijkt dat betrouwbaar geachte hulpverleners naast het respecteren van zelfbeschikking het mandaat hebben om situaties of beslissingen van de zorggebruiker in vraag te stellen. Protocollair werken staat haaks op de gewenste authentieke opstelling die nodig is om een goede hulpverlenersrelatie uit te bouwen. Het inbouwen van periodieke evaluatiemomenten en het opstellen van een op voorhand goedgekeurd crisisplan is voor zorggebruikers essentieel. Het uitbouwen van een sociaal netwerk en een band met de samenleving blijken belangrijke uitdagingen voor zorggebruikers, maar zijn essentieel wil de vermaatschappelijking van de zorg zijn doel bereiken en bijdragen tot volwaardig burgerschap en een bevredigende kwaliteit van leven.

---

English abstract

“Does it connect?”: Expectations of clients about outreach workers in the context of deinstitutionalisation

The deinstitutionalization in mental health care is unsettling the classic-residential oriented vision of the required competences of caregivers. Mental health care professionals need to put the client more central and have to strive for a more equal relationship. On the other hand, they will have to focus on developing a connection with the broader community. Due to the solitary nature of the outreach work, caregivers, including special needs educators, will also have to take autonomous decisions and monitor the impact of these decisions independently. How clients themselves experience this is unclear. Using the open-ended question, ‘What is a good caregiver for you?’ and a ‘diamond ranking’ method, we explore what competences clients, followed up by a mobile outreach team, consider to be important and how they experience them. A total of 64 interviews were conducted. The interviews were analyzed using a framework methodology. The open question points out that clients consider the relational connection with caregivers as essential. In addition, they also emphasize the importance of emotional containment, working towards goals and encouraging experimenting with alternative behavior. The diamond ranking shows that trustworthy caregivers have a mandate to question certain issues in addition to respecting self-determination. Working according to protocol is at odds with the desired authentic attitude that is necessary to perpetuate a good relational connection with caregivers. Periodic evaluation moments and developing a pre-approved crisis plan are essential. Building up a social network and a connection with society appear to be important challenges for clients, but are essential if the movement of deinstitutionalization of care is to achieve its goal and contribute to full citizenship and a satisfying quality of life

Volledige tekst lezen (enkel abonnees)/Read full text (subscribers only)