In dit onderzoek hebben we gekeken welke handelingen leraren in het (voortgezet) speciaal onderwijs gebruiken in situaties waarin leerlingen externaliserend gedrag laten zien. We observeerden met behulp van een digitaal observatie-instrument 61 leraren van 17 (voortgezet) speciaalonderwijsscholen. Daarnaast werd bij leraren de Leraar-Leerling Relatie Vragenlijst (LLRV) afgenomen en bij leerlingen de Klimaatschaal. Leraren selecteerden twee leerlingen die doorgaans het meeste externaliserende gedrag vertoonden. De observaties leverden 286 incidenten op. Leerlingen lieten vooral verbaal gedrag en schending van de regels zien; leraren reageerden vooral met korte verbale signalen, negeren, vragen stellen en het leerlinggedrag beschrijven. Geen enkele leraarhandeling sprong er positief uit in de zin dat gebruik ervan in vergelijking met andere handelingen resulteerde in 1) minder incidenten, 2) kortere incidenten, 3) een langere tijd tussen incidenten en 4) een langere tijd tot het eerste incident. Wel resulteerden sommige handelingen (bijvoorbeeld negeren) in vergelijking met andere handelingen in langere incidenten, een kortere tijd tussen incidenten en een kortere tijd tot het eerste incident. Wanneer de relatie leraar en leerling positief was, vonden er minder incidenten plaats en was de tijd tot het eerste incident langer. In de discussie bespreken we onze ideeën over waarom externaliserend leerlinggedrag niet stopt bij sommige leraarhandelingen en waarom leraren sommige handelingen wel en andere niet inzetten.
English abstract
Effective dealing with externalizing student behavio
In this study, we examined teachers’ behaviors in response to students’ externalizing behavior in schools for special education. We observed 61 teachers from 17 schools by means of a digital observation instrument. In addition, teachers filled out the Dutch Teacher – Student Relationship Questionnaire (LLRV) and students the Dutch School Climate Scale. Teachers selected two students who frequently show externalizing behavior in the classroom (so-called incidents). The observations resulted in 286 incidents. Students mainly showed verbal externalizing behavior and violating school rules. Frequently used teacher responses were short verbal corrections, ignoring the behavior, asking questions and describing the behavior. We did not find teacher behaviors that showed better results than other behaviors in achieving 1) less incidents, 2) shorter incidents, 3) longer periods between incidents and 4) longer periods till the first incident. However, some teacher behaviors (for instance ignoring behavior) showed worse results than others: longer incidents, shorter periods between incidents and shorter periods till the first incident. Finally, a positive relationship between teacher and student resulted in less incidents and longer periods till the first incident. In the discussion we present our ideas about why students’ externalizing behavior does not stop as a consequence of certain teachers’ behavior and why teachers prefer certain behaviors and do not make use of others.
Volledige tekst lezen (enkel abonnees)/Read full text (subscribers only)
Over de (eerste) auteur

- Dr. Jan O. Bijstra is voormalig onderzoekscoördinator bij Regionaal Expertisecentrum Noord Nederland, cluster 4 (RENN4). - Dr. Jan O. Bijstra is former research coordinator of the Regional Expertise Centre North Holland, cluster 4 (RENN4). - E-mail: j.bijstra@renn4.nl
Overige artikelen van deze auteur
- 15 juni 202362: 2 (2023) (open access)Praktijk en wetenschap: een vanzelfsprekende verbintenis?
- 15 juni 202362: 2 (2023) (open access)Symbiose in het voortgezet speciaal onderwijs: wat, wie en waarom?
- 15 juni 202362: 2 (2023) (open access)Voorspellers van leerprestaties in het speciaal (basis)onderwijs
- 15 juni 202362: 2 (2023) (open access)Een beschrijving van de leerlingenpopulatie in het (voortgezet) speciaal onderwijs