De impact van de leerstoornissen dyslexie en dyscalculie reikt verder dan de schoolse context. Het hebben van een leerstoornis kan aanzienlijke gevolgen hebben voor het psychosociaal functioneren van jeugdigen. Onderzoek heeft herhaaldelijk aangetoond dat jeugdigen en volwassenen met een leerstoornis een verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van met name internaliserende problematiek. Verschillende theorieën, zoals de control-value theorie, de zelfdeterminatietheorie en de attributietheorie, beschrijven het complexe samenspel tussen cognities, emoties en gedrag in relatie tot leerproblemen. Vanuit deze theorieën komen centrale concepten naar voren die in grote mate bijdragen aan de leerbeleving van jeugdigen met een leerstoornis: het zelfbeeld, (faal)angst en coping. Binnen diagnostisch onderzoek zouden gedragswetenschappers middels een integrale aanpak de leerbeleving als steevast onderdeel in kaart moeten brengen. Cognitieve gedragstherapie is een effectieve behandelvorm bij jeugdigen en adolescenten met angstklachten, somberheid, een laag zelfbeeld en beperkte probleemoplossingsvaardigheden. Wegwijs in dyslexie en dyscalculie, een cognitief gedragstherapeutisch behandelprogramma, is ontwikkeld om jeugdigen (van 9 tot 16 jaar) met een specifieke leerstoornis te leren omgaan met de uitdagingen die zij als gevolg van deze stoornis kunnen ervaren in het dagelijks leven en het schoolse leren. Toekomstig onderzoek zou zich moeten richten op het ontwikkelen van diagnostische instrumenten, alsmede op de vraag welke elementen en technieken werkzaam blijken om de beleving van de leerstoornis op positieve wijze te stimuleren en de psychosociale klachten bij deze doelgroep te doen verminderen.
Kernwoorden: dyslexie, dyscalculie, coping, zelfbeeld, (faal)angst, psycho-educatie, exposure, cognitieve gedragstherapie
OVER DE AUTEURS
Dr. Sylke Toll is NVO orthopedagoog-generalist en cognitief gedragstherapeut VGCt. Ze is werkzaam binnen de specialistische jeugd-ggz en als docent verbonden aan de Radboud Universiteit. E-mail: Sylke.Toll@ru.nl.
Drs. Jojanneke van der Beek is NVO orthopedagoog-generalist. Ze is als docent verbonden aan de Universiteit Utrecht en als promovenda aan de Radboud Universiteit. E-mail: J.P.J.vanderBeek@uu.nl.
Drs. Martine Mönch is NVO orthopedagoog-generalist en cognitief gedragstherapeut VGCt. Ze is werkzaam binnen de basis- en specialistische jeugd-ggz en is als docent verbonden aan de Universiteit Utrecht. E-mail: M.E.Monch@uu.nl.
Prof. dr. Hans van Luit is (em.) hoogleraar diagnostiek en behandeling van kinderen met dyscalculie aan de Universiteit Utrecht. E-mail: J.E.H.vanLuit@uu.nl.