Hulp aan gezinnen met meervoudige en complexe problemen in de context van jeugdhulp en jeugdbescherming

In dit beschouwende artikel staan kinderen en jongeren centraal die opgroeien in gezinnen met meervoudige en complexe problemen. Voor hen is het welzijn en de toekomst vaak zorgwekkend. Deze kinderen worden in het bijzonder geraakt door de vele belastende factoren in het gezinssysteem van ouders met psychosociale en sociaaleconomische problemen. Wetenschappelijke studies tonen aan dat deze kinderen op basis van een veelvoud aan en complexiteit van met elkaar verweven factoren beduidend vaker dan kinderen die niet onder deze omstandigheden opgroeienontwikkelingsrisico’s, emotionele problemen en gedragsproblemen ondervinden. Hierdoor vormen kinderen en jongeren uit deze gezinnen een van de primaire doelgroepen van de jeugdbescherming. In het kader van de jeugdbescherming is het over het algemeen een grote uitdaging om tot verantwoorde beoordelingen te komen en beslissingen te nemen. In gezinnen met meervoudige en complexe problemen is dit extra moeilijk omdat de problemen zo vaak sterk met elkaar verweven zijn, per gezinslid verschillend kunnen zijn, en met elkaar kunnen interfereren en/of elkaar kunnen versterken. Dit maakt het beoordelen van de situatie, het nemen van beslissingen en het in gezamenlijkheid komen tot oplossingen buitengewoon ingewikkeld. Omdat het om een heterogene groep gaat, is een bepaalde mate van flexibiliteit van hulpverleners vereist. Dit roept de vraag op in hoeverre gestandaardiseerde besluitvormingsprocedures voldoende vrijheid bieden om optimaal gebruik te maken van professionele expertise en persoonlijke ervaring van gezinnen en gezinsleden. Als kinderbeschermingsmaatregelen problematisch verlopen (te denken valt aan zware vormen van kindermishandeling met soms de dood tot gevolg ondanks betrokkenheid van hulpverlening), dan zijn ook hier de oorzaken talrijk en op verschillende niveaus te vinden, en kunnen deze niet enkel bij gezinnen of hulpverleners worden gelegd, maar ook op organisatie- en systeemniveau.

---

English abstract

Support for families with multiple and complex problems in the context of child and youth care and child protection

This conceptual review focuses on children and youth who grow up in families with multiple and complex problems. For them, well-being and future life prospects are often worrisome. Children growing up in these families are particularly affected by multiple stressors in the family system correlated to psychosocial and socio-economic problems of the parents. Scientific studies show that, due to the multiplicity and complexity of interrelated factors, these children are significantly more likely to experience developmental risks, emotional problems and behavioural problems. Children and young people from families with multiple and complex problems are therefore one of the primary target groups in child protection. For professionals, it is generally very challenging to make predictive assessments and far-reaching decisions in child protection. This is especially true in support services for families with multiple and complex problems, because the problems are so numerous and intertwined. Outcomes may differ for each of the family members and solving one problem may interfere with and/or reinforce another set of problems. This complicates the assessments of the family situation, participatory decision-making and lasting solutions. Because of the heterogeneity of families addressed under this target-group label, a certain degree of flexibility is required in providing care. The question to what extent standardized decision-making procedures provide sufficient freedom to make the best use of professional expertise and personal experience of families and family members therefore needs to be addressed. Lessons learned from consequential failures in child protection (e.g. severe forms of child abuse and or death of children despite the involvement of care workers) show that causes are often various and originate from multiple levels. They should not only take into account the action of families and care workers, but also related organizational and systemic factors.

Volledige tekst lezen (enkel abonnees)/Read full text (subscribers only)