Vergelijkingsdrang: De weg naar het gemiddelde

Loretan, Radstaak en Bosman (2019) concluderen dat het gebruik van een gemiddelde als individuele maatstaf, in zowel onderzoek als praktijk, discutabel is omwille van statistische bezwaren. Dit leidt tot de centrale vraag die binnen dit artikel centraal staat. Waarom hebben mensen de behoefte om zichzelf te vergelijken met een gemiddelde? Uitgaande van Quetelets gedachtegoed over de perfectie van het gemiddelde en Galtons ideeën over het overstijgen van het gemiddelde om perfectie te bereiken lijken er drie psychologische verklaringen als antwoord op de centrale vraagstelling. De eerste betreft de sociale vergelijkingstheorie. Volgens deze theorie vergelijken mensen zichzelf namelijk onbewust met mensen die gezien worden als even ver ontwikkeld als zijzelf. Op basis hiervan wordt het zelfbeeld gevormd. De tweede psychologische verklaring is gebaseerd op het better-than-average-effect (BTA-effect). Volgens dit principe schatten mensen hun vaardigheden beter in dan gemiddeld om zo een positief zelfbeeld te vormen. Anderen daarentegen worden ingeschat op basis van gemiddelde prestaties. Tot slot kan conformisme als psychologische verklaring dienen. Als iedereen in het groepsgemiddelde als individuele maatstaf blijft geloven, wordt deze gedachte in stand gehouden. Volgens het conformisme gaat men mee met de heersende denkbeelden van de meerderheid. Om de huidige manier van gemiddelde-denken aan te passen moet men bereid zijn om de gedachten over het gemiddelde aan te passen. In de praktijk zou het gemiddelde kunnen worden vervangen door een vergelijking van een persoon met eerdere momenten in de tijd over een zekere tijdsperiode.

---

English abstract

The urge to compare: The way to average

Loretan, Radstaak, and Bosman (2019) concluded that the use of a group average as a measure for the individual is debatable because of mathematical objections. This conclusion leads to the central question in this article. Why do we have the urge to compare to average? Considering Quetelet’s ideal of the perfect average and Galton’s ideas of transcending average to be closer to perfect, three psychological theories may serve as explanations for the central question. The first is the social comparison theory. According to this theory, people unconsciously compare themselves with people who – according to their subjective opinions – are equally developed as they are in order to create a self-image. The second psychological explanation is based on the better-than-average effect (BTA-effect). According to this principle, people overestimate their own skills in order to feel better about themselves. Other people on the other hand are estimated having average abilities and skills. The final psychological explanation is conformity. Holding on to the idea of group averages as an representation for the individual is believed to preserve our society. According to conformity, people have the urge to go along with the prevailing ideas of the majority. To change the current way of thinking in averages, we have to be willing to change our mindset of the average. In practice we can replace group averages by comparing an individual with earlier moments in time during a certain time interval.

Volledige tekst lezen (enkel abonnees)/Read full text (subscribers only)