Veel modellen van hoogbegaafdheid richten zich op talentontwikkeling en goede prestaties bij hoogbegaafde kinderen, maar het sociaal-emotioneel welbevinden is hierin vaak nog ondergeschikt. Het Groeimodel, geïntroduceerd in dit artikel, stelt dan ook beide uitgangspunten centraal zodat er optimaal ingespeeld kan worden op de toenemende vraag van het oplossen van problemen en zodat tegelijkertijd de positieve insteek van talentontwikkeling bewaard blijft. In dit literatuuronderzoek zijn 87 empirische artikelen geanalyseerd om de nomologische validiteit van het Groeimodel te onderzoeken. De resultaten indiceren dat dit model uit valide concepten bestaat en deze doorgaans een duidelijke samenhang vertonen met goede prestaties en sociaal-emotioneel welbevinden. Het literatuuroverzicht maakt duidelijk dat de rol van hoge intelligentie en creativiteit hierin op zich beperkt is, maar dat factoren als een hoge intrinsieke motivatie, ondersteunend gezin en schoolklimaat, en toereikend cognitief aanbod juist een (zeer) belangrijke rol spelen. Andersom lijken factoren als het (gevoel van) anders zijn, moeite met falen, overpresteren, gebrekkige studievaardigheden en de aanwezigheid van comorbiditeit juist een negatieve rol te spelen binnen de talent- en/of sociaal-emotionele ontwikkeling van hoogbegaafde kinderen. Dit onderzoek vormt een eerste belangrijke aanzet tot de validering van het Groeimodel. Vervolgonderzoek is nodig om het model in zijn totaliteit te onderzoeken.
Kernwoorden: hoogbegaafdheid, talentontwikkeling, goede prestaties, sociaal-emotioneel welbevinden, onderwijsbehoeften, niet-cognitieve vaardigheden
Else Beckmann, Alexander Minnaert, Eva Bollen, e.a.
OVER DE AUTEURS
Else Beckmann, MSc in de Pedagogische Wetenschappen, was als student-onderzoeker verbonden aan de leerstoel Orthopedagogiek en Klinische Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen en dit onderzoek maakte deel uit van haar masteropleiding.
Prof. dr. Alexander Minnaert is hoogleraar en leerstoelhouder Orthopedagogiek en Klinische Onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. E-mail: a.e.m.g.minnaert@rug.nl.
Dr. Eva Bollen is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de leerstoel Hoogbegaafdheid van de Universiteit Hasselt. E-mail: eva.bollen@uhasselt.be.
Dr. Chloè Bontinck is klinisch psychologe en was ten tijde van het onderzoek werkzaam bij Exentra vzw.
Drs. Joni Gyselinck is klinisch psychologe en was ten tijde van het onderzoek werkzaam bij Exentra vzw.
Prof. dr. Tessa Kieboom is gastprofessor en co-titularis leerstoel Hoogbegaafdheid aan de Universiteit Hasselt alsook bestuurder van Exentra vzw. E-mail: tessa.kieboom@uhasselt.be.
Prof. dr. ir. Kathleen Venderickx is gastprofessor en co-titularis leerstoel Hoogbegaafdheid aan de Universiteit Hasselt alsook bestuurder van Exentra vzw. E-mail: kathleen.venderickx@uhasselt.be.