Op 8 september 2021 luidde schoolleider Sarah Bergsen de sociaal-emotionele noodklok. Deze directeur van een basisschool betoogt in haar column dat het ethisch onverantwoord is om scholen te verplichten de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen in kaart te brengen. Zij draagt daarvoor uitstekende argumenten aan. Ten eerste is de beoordeling van gedrag sterk contextafhankelijk. Een kind dat in de ene situatie volgens de beoordelaar niet zorgvuldig werkt, kan dat in andere situaties juist wel doen. Daarnaast is het oordeel zorgvuldig werken nogal interpretatiegevoelig. Wat de een zorgvuldig vindt, kan voor een ander obsessief of perfectionistisch zijn. Anders gezegd, dergelijke observatie-uitspraken zijn niet concreet en leren wij onze orthopedagogen af (tenminste, dat hoop ik). Ten tweede beïnvloedt voorinformatie het verwachtingspatroon. Als een leerkracht uit groep 5 leest dat Jantje in groep 4 erg slordig werkt, moet deze die verwachting bewust onderdrukken, anders bestaat immers de kans op een selffulfilling prophecy en komt Jantje nooit meer van deze stereotypering af. Ten derde, stelt Bergsen, zijn leerkrachten geen therapeuten, opgeleid om het gedrag op juiste wijze in kaart te brengen. Als wetenschapper wil ik daar nog het volgende aan toevoegen: een oordeel over een ander zegt evenveel, en misschien nog wel meer, over de beoordelaar als over degene die wordt beoordeeld. Alle mooie psychometrische uitspraken ten spijt van een voldoende betrouwbaar en valide meetinstrument deel ik Bergsens oordeel: zijn we nou helemaal van de ethische pot gerukt? Ook zonder een dergelijk meetinstrument delen we bewust en onbewust reeds voldoende oordelen over de ander, daar hoeven we niet nog eens een onsmakelijk pseudowetenschappelijk sausje overheen te gooien.