Als het misgaat in een gezin en kinderen zich er niet meer veilig voelen, is dat ernstig. De focus komt dan begrijpelijk op het kind te liggen, omdat daar de eerste verantwoordelijkheid ligt voor de professionals. Verhalen in de media over wat het voor een kind betekent als er in het gezin sprake is van kindermishandeling, raken diep en maken de overtuiging nog sterker dat daar echt wat aan moet gebeuren. We vereenzelvigen ons in eerste instantie met de kinderen, omdat zij kwetsbaar en volledig afhankelijk zijn van volwassenen
Toch is het vreemd dat er weinig aandacht is voor het verhaal van de ouder(s). Noch in de media noch in de wetenschappelijke literatuur komen we het perspectief van de ouder tegen. Als de hulpverlening wil inzetten op de veiligheid van het kind, zou het verhaal bij de ouder moeten beginnen en niet eindigen. Waarom ging het fout, hoe verliep dat proces volgens de ouder(s), wat is hun perspectief op de gang van zaken? Wellicht kunnen we door goed naar hun verhaal te luisteren iets te weten komen wat we als professionals kunnen doen (of laten) om de situatie om te buigen, niet te laten escaleren en vooral veiliger te maken voor kind èn ouder.
Om een eerste aanzet daartoe te geven besloten Herman Baartman en ik ouders te interviewen bij wie het thuis was misgegaan. Deze interviews zijn beschreven in ons boek‘Als het misgaat thuis. Verhalen van ouders’ (2018).
De belangrijkste vraag waar we antwoord op wilden krijgen, was wat het met je doet als ouder als het misgaat en het niet lukt waarvan je als ouder ooit droomde. We nodigden ouders uit om over die dromen te vertellen en over wat er misging. We vroegen ook naar hun eigen aandeel in het verhaal. Vaak kwam dan het eigen verleden ter sprake en de opvoedvoorbeelden die ouders hadden meegekregen. Ook wilden we van hen horen hoe het is om met jeugdzorg te maken te krijgen. En ten slotte vroegen we ze aan het eind van het interview wat wij als maatschappij, wat andere ouders en wat professionals en instanties van hun verhaal kunnen leren. Wat maken deze verhalen bijvoorbeeld duidelijk over de al dan niet solidaire samenleving, zoals geformuleerd door van Alice van der Pas (2005)? De solidaire samenleving ziet dat ouderschap complex en kwetsbaar is, maar gaat tegelijkertijd uit van de goede intenties van de ouders. Bovendien weet de professional hoe deze het ouderschap kan ondersteunen, omdat ze de voorzieningen kent. Ten slotte steekt een solidaire samenleving tijd en geld in alle ouders, ook in degenen met wie het niet zo goed lijkt te gaan.
In deze bijdrage wil ik iets vertellen over onze werkwijze bij de interviews en de verslaglegging van de gesprekken. Daarna zal het verhaal van Fred kort aan de orde komen. Aan het eind volgen een aantal opvallende thema’s uit de interviews in de hoop dat deze de lezer aanmoedigen om het verhaal van de ouder(s) serieus te nemen en goed te luisteren naar hun perspectief op dat wat er is gebeurd.
Volledige tekst lezen (enkel abonnees)
Over de (eerste) auteur
