Samenvatting
Dit artikel gaat over Ondersteunde Communicatie en start met een algemene omschrijving van het begrip ‘Ondersteunde Communicatie’ (OC). In die context bespreken we ook de verschillen tussen interactie, communicatie en communicatieve competentie, gevolgd door een paragraaf over de doelgroep voor OC.
Ondersteunde communicatie omvat een rijke schakering aan methoden, technieken, technische hulpmiddelen. In een aparte paragraaf geven we een overzicht daarvan en bespreken we de bouwstenen van OC, gebaseerd op informatieverwerkings- en communicatiemodellen. De keuze voor de best passende communicatieondersteuning is gebaseerd op een sterkte-zwakteanalyse waarin we beperkingen en belemmeringen interpreteren in relatie tot waarneembare vaardigheden, gedrag en mogelijkheden van mensen met communicatief meervoudige beperkingen en hun omgeving.
Inzicht in de wijze waarop communicatie en taal zich organiseren en ontwikkelen in het brein en het gedrag, leert ons veel over het ontwikkel- en leerpotentieel van een kind. Daarover gaat het tweede deel van dit artikel dat afsluit met een casusbespreking.
Kernwoorden: communicatie, ondersteunde communicatie, communicatief meervoudige beperkingen, CMB, communicatiehulpmiddelen
Over de auteurs
Prof. dr. Hans van Balkom is emeritus hoogleraar bij het Behavioural Science Institute (BSI) van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is tevens initiatiefnemer, medeoprichter van de Stichting Milo, expertise- en behandelcentrum Ondersteunde Communicatie. E-mail: hans.vanbalkom@ru.nl en hansvanbalkom@stichtingmilo.nl.
Dr. Stijn Deckers is docent-onderzoeker pedagogische wetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen, manager expertise en innovatie en lid van het managementteam van de Stichting Milo, expertise- en behandelcentrum Ondersteunde Communicatie. E-mail: stijn.deckers@ru.nl en stijndeckers@stichtingmilo.nl.
Praktijklessen
- OC ondersteunt de communicatie van mensen die beperkingen ondervinden in het waarnemen, verwerken, begrijpen en uiten van spraak, gebarentaal of schrift.
- OC omvat meer dan hulpmiddelen. Het vereist een attitude en empathie om vanuit de andere de best passende aanpassing te kiezen.
- OC vertrekt altijd van de capaciteiten, mogelijkheden en vaardigheden van de mens en zijn omgeving.