In het basisonderwijs ervaart meer dan de helft van de leerkrachten een hoge werkdruk, met negatieve gevolgen voor hun mentale gezondheid. In vergelijking met andere beroepsgroepen is de uitval onder leerkrachten in het basisonderwijs dan ook groot. Ondanks de grote behoefte om ervaren stress bij basisschoolleerkrachten te reduceren is er wereldwijd nog relatief weinig onderzoek gedaan naar stressreductie bij deze doelgroep. Onderzoek in de algemene populatie toont aan dat mindfulness de ervaren stress reduceert. In deze pilotstudie is onderzocht of het volgen van een achtweekse Mindfulness-Based Stress Reductie (MBSR) training door basisschoolleerkrachten samenhing met vermindering van de ervaren stress en verbetering van de mindfulnessvaardigheden, zelfcompassie en mentale gezondheid. Daarbij werd ook onderzocht of er voorspellers waren voor het effect van de training. De totale onderzoeksgroep bestond uit 71 basisschoolleerkrachten. Vragenlijsten zijn direct voor en direct na de training afgenomen. Basisschoolleerkrachten bleken na het volgen van de MBSR een significante afname van ervaren stress te rapporteren en een significante toename in mindfulnessvaardigheden, zelfcompassie en mentale gezondheid. Ten slotte zijn er aanwijzingen gevonden dat de training mogelijk een groter effect had bij leerkrachten die psychische klachten hadden (gehad) en bij diegenen die werkzaam waren in scholen met complexere leerlingpopulaties. De resultaten van deze pilotstudie geven eerste aanwijzingen dat basisschoolleerkrachten baat kunnen hebben bij MBSR-training. Verder onderzoek met meer power en een sterker design, inclusief een controlegroep, is nodig om hierover meer duidelijkheid te verkrijgen.
Kernwoorden: mindfulness (vaardigheden), primair onderwijs, leerkracht, stress, mentale gezondheid, zelfcompassie
OVER DE AUTEURS
Bernadette Lensen doet promotieonderzoek naar het effect van MBSR op ervaren stress bij basisschoolleerkrachten bij het Behavioural Science Instituut aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. E-mail: J.Lensen@psych.ru.nl.
Dr. Sabine Stoltz is onderzoeker en docent op de afdeling Ontwikkelingspsychologie en de onderzoeksgroep Social Development van het Behavioural Science Institute aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. E-mail: s.stoltz@psych.ru.nl.
Prof. dr. Ron Scholte is hoogleraar van Behavioural Science Institute aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en directeur van het Praktikon. E-mail: r.scholte@pwo.ru.nl.
Prof. dr. Anne Speckens is hoogleraar psychiatrie aan het Radboudumc Nijmegen en oprichter van het Radboudumc Centrum voor Mindfulness. E-mail: Anne.speckens@radboudumc.nl.
Prof. dr. Marloes Kleinjan is hoogleraar Youth Mental Health promotion aan de Universiteit van Utrecht en programmahoofd van het programma Jeugd bij het Trimbos-instituut. E-mail: MKleinjan@trimbos.nl.