Samenvatting
Ook voor kinderen die niet of nauwelijks kunnen spreken, is goed kunnen lezen van fundamenteel belang om te kunnen participeren in de maatschappij. Vanwege verschillende persoonlijke en omgevingsfactoren is het leren lezen en spellen extra uitdagend voor deze kinderen. In de afgelopen jaren werd een aangepaste werkwijze voor (technisch) leren lezen en spellen, de LOeS-werkwijze, ontwikkeld en geëvalueerd in enkele casestudies. Het doel van dit pilotonderzoek was om de effecten van een groepsgewijze toepassing van de LOeS-werkwijze, in combinatie met de methode van Veilig Leren Lezen (z.d.) te evalueren in een klas (leerroute 3 en 4) van een cluster 3-school met kinderen die wel kunnen spreken, en kinderen die communiceren met een spraakcomputer.
Tijdens de interventie werd instructie en oefening zowel klassikaal als in niveaugroepen aangeboden. Uit de resultaten komt naar voren dat er bij alle participanten sprake was van een leereffect op de onderscheiden lees- en spellingsvaardigheden, zowel bij doelwoorden die getraind werden als bij generalisatiewoorden. Geconcludeerd wordt dat de interventie in deze setting goed uitvoerbaar is in de klas waardoor ook kinderen met Ondersteunde Communicatie kunnen meedoen aan het groepsgewijs lees- en spellingsonderwijs.
Kernwoorden: lezen, spellen, kinderen die niet of nauwelijks spreken, ondersteunde communicatie, groepsgewijs onderwijs, LOeS-werkwijze
Over de auteurs
Loes Theunissen is logopedist in de Sint Maartenskliniek/St. Maartenschool in Nijmegen. E-mail: l.theunissen@maartenskliniek.nl.
Saar Bastiaansen, MSc., is orthopedagoog. E-mail: saarbas@gmail.com.
Dr. Jan van der Burg is GZ-psycholoog/orthopedagoog-generalist in de Sint Maartenskliniek in Nijmegen en docent bij het onderwijsinstituut Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. E-mail: j.vanderburg@maartenskliniek.nl; jan.vanderburg@ru.nl.
Praktijklessen
- Kinderen die niet of nauwelijks spreken en gebruikmaken van Ondersteunde Communicatie (OC), kunnen met de LOeS-werkwijze deelnemen aan het klassikaal lees- en spellingsonderwijs in een school voor speciaal onderwijs.
- Zowel kinderen die kunnen spreken, als kinderen die dat niet of nauwelijks kunnen, laten positieve resultaten zien bij klassikaal lees- en spellingsonderwijs met de LOeS-werkwijze in combinatie met Veilig Leren Lezen (z.d.).
- Het effect van de beschreven interventie generaliseert ook naar niet-getrainde woorden.