Eerder onderzoek laat zien dat het ‘sociaal klimaat’ (SK) belangrijk is voor het dagelijks leven van jeugdigen die verblijven in instellingen voor residentiële zorg en behandeling (RZB). Niettemin is er weinig bekend over de wijze waarop sociaal klimaat in een heterogene RZB-populatie kan bijdragen aan een als positief ervaren ‘kwaliteit van leven’ (KvL). In dit onderzoek is daarom onderzocht hoe kenmerken van RZB-instellingen en van opgenomen jeugdigen samenhangen met SK en KvL. Wij hanteerden een personen- en variabelen-gecentreerde benadering in een cross-sectioneel design met een steekproef van 400 adolescenten (12-23 jaar) in Noorse instellingen voor jeugdzorg. Voor twee typen RZB-instellingen en vier subgroepen jeugdigen werden met behulp van Structural Equation Modelling (SEM) verbanden onderzocht met de (latente) variabelen SK en KvL. Zowel directe als indirecte effecten werden bestudeerd. In alle subgroepen van jeugdigen waren er verbanden met beide variabelen: jeugdigen met gezinsproblemen, jeugdigen in een crisissituatie, en jeugdigen met een migratieachtergrond scoorden alle drie hoger op SK en KvL in vergelijking met de vierde subgroep, jeugdigen met ernstige problemen. Voorts bleek dat SK het verband bij twee subgroepen – de ‘crisisgroep’ en de ‘migrantengroep’ – met KvL medieerde. Voor instellingsmedewerkers is het van belang te weten dat een positief sociaal klimaat voor jeugdigen met ernstige problemen kan helpen hun kwaliteit van leven te verbeteren. In toekomstig longitudinaal onderzoek zou nagegaan moeten worden welke verbanden te vinden zijn met de kwaliteit van leven die voormalige RZB-cliënten ervaren op de langere termijn.
Kernwoorden: sociaal klimaat, kwaliteit van leven, residentiële zorg en behandeling (RZB), Noorwegen
OVER DE AUTEURS
Dr. Jonathan D. Leipoldt is als docent/onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Programmagroep Ontwikkelingspsychologie. E-mail: j.d.leipoldt@uva.nl.
Prof. dr. Erik J. Knorth is als emeritus hoogleraar Orthopedagogiek/Jeugdzorg verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Basiseenheid Orthopedagogiek: Gedrag, Opvoeding en Kinderrechten. E-mail: E.J.Knorth@rug.nl.
Prof. dr. Annemiek T. Harder is als bijzonder hoogleraar Wetenschappelijk onderbouwde Jeugdzorg en Onderwijs verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, Sectie Ortho- en Gezinspedagogiek. E-mail: harder@essb.eur.nl.
Dr. Nanna S. Kayed is als universitair hoofddocent verbonden aan de Norwegian University of Science and Technology Trondheim, Noorwegen, Department of Mental Health, Regional Centre for Child and Youth Mental Health and Child Welfare. E-mail: Nanna.Kayed@ntnu.no.
Dr. Tormod Rimehaug is als universitair hoofddocent verbonden aan de Norwegian University of Science and Technology Trondheim, Noorwegen, Department of Mental Health, Regional Centre for Child and Youth Mental Health and Child Welfare, en is daarnaast als psycholoog werkzaam bij de Nord-Trøndelag Hospital Trust, Department of Child and Adolescent Psychiatry, Levanger, Noorwegen. E-mail: Tormod.Rimehaug@ntnu.no.