In dit artikel worden drie vragen beantwoord: a) Welke factoren zijn van invloed op begrijpend lezen?, b) Wat zijn de doelen van begrijpend leesonderwijs?, en c) Welke methoden zijn geschikt om die doelen te bereiken? In het eerste deel van het artikel besteden we aandacht aan drie factoren die van invloed zijn op begrijpend lezen, namelijk kennis, processen en algemene cognitieve bronnen. Aan de hand van onderzoek laten we zien wat de invloed is van orthografische kennis, linguïstische kennis en algemene kennis op begrijpend lezen. Daarna beschrijven we enkele belangrijke processen zoals decoderen, woordidentificatie, afleidingen maken en het monitoren van het begrijpend leesproces. We sluiten dit deel af door het belang van algemene cognitieve bronnen zoals geheugen en intelligentie te vermelden. In het tweede deel staat het onderwijs in begrijpend lezen centraal. We besteden aandacht aan de doelen van begrijpend leesonderwijs en aan de methoden om die doelen te bereiken. De doelen omschrijven we in termen van vaardigheden die een goede lezer op het niveau van het basis- en speciaal onderwijs uitvoert. Wat betreft de methoden komen eerst vier benaderingen van begrijpend leesonderwijs ter sprake. Na een schets van een les in begrijpend lezen volgens het directe instructiemodel en een toelichting daarop beschrijven we in detail drie belangrijke methodieken die leerkrachten kunnen gebruiken in lessen voor begrijpend lezen.
Kernwoorden: factoren die van invloed zijn op begrijpend lezen: kennis, processen en algemene cognitieve bronnen; doelen en methoden van begrijpend leesonderwijs
Over de auteur
Prof. dr. Cor A.J. Aarnoutse is emeritus hoogleraar Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. E-mail: c.aarnoutse@pwo.ru.nl.