Onderzoek naar herstel waarbij persoonlijke en omgevingsgebonden bevorderende factoren door cliënten zelf in kaart gebracht worden is beperkt beschikbaar in de literatuur. Inzicht krijgen in deze ondersteunende factoren is echter voor zowel de praktijk als het beleid een belangrijk gegeven. Dit onderzoek brengt via diepte-interviews de perspectieven van dertien mensen met een vroegere afhankelijkheidsproblematiek in kaart over de dynamieken van herstel na het volgen van een langdurige residentiële behandeling in een drugvrije therapeutische gemeenschap. De elementen van het CHIME-model worden gebruikt om de individuele beleving van het herstelproces te exploreren. Tijdens het herstelproces worden diverse levensdomeinen op een als meer zinvol ervaren manier ingevuld tot men een zekere kwaliteit van leven kan bereiken. Dit is een uniek proces dat sterk samenhangt met persoonlijke eigenschappen, de context en de eventuele aanwezigheid van bepaalde hulpbronnen. Steunende interne factoren en hulpbronnen in de omgeving en maatschappij zoals doorzettingsvermogen en wilskracht, een positieve ingesteldheid, zelfinzicht, goede heropgebouwde familie- en netwerkrelaties en het hebben van een voldoening gevende job blijken essentieel. De meerwaarde van de residentiële behandeling blijkt zich vooral te situeren in het (h)erkennen van onderliggende problemen, aanleren van adequate copingmechanismen en inzicht verwerven in negatieve dynamieken en contacten betreffende het verleden. Tot slot worden sociale integratie en deel uitmaken van de maatschappij gerapporteerd als uiterst belangrijke factoren in het herstelproces.
Kernwoorden: afhankelijkheid, verslaving, drugs, herstel, behandeling, therapeutische gemeenschap
OVER DE AUTEURS
Sofie Maertens is orthopedagoog en werkzaam als lector binnen de bacheloropleiding orthopedagogie verbonden aan Hogeschool Gent. E-mail: sofie.maertens@hogent.be.
Jürgen Magerman is GGZ-verpleegkundige met ervaring in de verslavingszorg. Op heden is hij werkzaam als onderzoeker en lector binnen expertisecentrum E-Qual (kwaliteit van leven) en de bacheloropleiding orthopedagogie verbonden aan Hogeschool Gent. E-mail: jurgen.magerman@hogent.be.
Wouter Vanderplasschen is hoofddocent orthopedagogiek en vakgroepvoorzitter aan de Universiteit Gent. E-mail: wouter.vanderplasschen@ugent.be.