Emotionele ontwikkeling bij personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen
Theorie, onderzoek en praktijk
Filip Morisse & Stijn Vandevelde (red.)
Gompel&Svacina, 2021
Dit boek neemt het doctoraatsonderzoek van Filip Morisse als vertrekpunt om een integratie te maken van theoretische inzichten over de emotionele ontwikkeling van personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen. Het maakt ook de vertaalslag hiervan naar bruikbare operationaliseringen in de praktijk. Het observeerbare gedrag van de doelgroep wordt bekeken vanuit een ontwikkelingsdynamisch perspectief, meer bepaald via het emotionele ontwikkelingsmodel van Anton Došen.
Een van de uitgangspunten van dit model is dat gedrag een weerspiegeling is van emotionele noden en behoeften en de beste ondersteuning voor een cliënt plaatsvindt wanneer de omgeving zich aanpast aan en afstemt op deze basale emotionele gegevens. Om dit te kunnen doen is een goed assessment van de emotionele ontwikkeling primordiaal. Daartoe wordt de schaal voor emotionele ontwikkeling voorgesteld in het boek. Op basis hiervan kan dan een ondersteuningsplan op maat worden opgesteld voor de cliënt. Hulpverleners kunnen hierbij worden gecoacht, waarbij vooral mentaliseren als een efficiënte techniek naar voren wordt geschoven.
Na enkele voorbeschouwingen van de doctoraatsbegeleiders van de auteur wordt in een eerste hoofdstuk een conceptueel kader geschetst van de kernbegrippen van het promotieonderzoek. Daarna is er een toelichting over de kwaliteit van leven van personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen. Hoofdstukken vier en vijf gaan dieper in op het assessment van de emotionele ontwikkeling van de doelgroep en de coachingsmethodiek voor hulpverleners. Na een algemeen discussiehoofdstuk volgen nog enkele beschouwingen van actuele vraagstukken rond de ondersteuning van personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen.
Het boek is logisch opgebouwd, vlot geschreven en biedt een mooie kennismaking met de materie. De achterliggende theorieën worden helder toegelicht en er wordt verbinding gemaakt met verschillende andere theoretische kaders die een bijkomende verrijking kunnen zijn bij de ondersteuning van personen met een verstandelijke beperking en geestelijke gezondheidsproblemen. De kritische kijk wordt niet geschuwd en een sterkte van het boek is dat er suggesties worden gedaan voor verdere toekomstige ontwikkelingen van theoretische inzichten en praktijkgerichte operationaliseringen. Om concreet aan de slag te gaan met het ontwikkelingsdynamische model voor zowel assessment als ondersteuning van de cliënten is een meer diepgaande benadering van het onderwerp aan de orde. Dit boek legt hier al een goede basis voor.
Inez Buyck