In opdracht van de Commissie Geweld in de Jeugdzorg hebben we onderzoek verricht naar aard, ontstaan en impact van fysiek, psychisch en seksueel geweld tegenover pleegkinderen in Nederland in de periode 1945-2018. We bevroegen meerdere informanten en raadpleegden diverse bronnen. Alle vormen van geweld kwamen tijdens de hele tijdsperiode voor, vaak in combinatie met elkaar. Vooral slachtoffers uit de vroegste perioden rapporteerden langdurig en zeer heftig geweld. De dynamieken die leidden tot geweld of zorgden voor de instandhouding ervan, kunnen het beste worden begrepen vanuit een complex samenspel tussen risicofactoren op microniveau (bv. verzwaarde en stressvolle opvoedingssituatie), mesoniveau (bv. te hoge caseload bij professionals) en macroniveau (bv. gedecentraliseerde organisatie van pleegzorg). Het geweld had grote impact op pleegkinderen en droeg volgens hen in de volwassenheid bij aan ernstige lichamelijke, psychische en sociale problemen. Hoewel vanaf medio jaren negentig het risico op geweldsincidenten in pleegzorg gevoelig daalde, onder andere door de centralisatie van de pleegzorgsector en een toename van de professionalisering, zijn nog lang niet alle risico’s op geweld tegenover pleegkinderen verdwenen. De aanbevelingen van de Commissie kunnen inspirerend zijn bij het verder optimaliseren van de veiligheid van pleegkinderen.
Kernwoorden: pleegzorg, kindermishandeling, geweld, kinderbescherming, jeugdzorg
OVER DE AUTEUR
Prof. dr. Hans Grietens is werkzaam bij de Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek van de KU Leuven. Tot 30 september 2019 was hij werkzaam aan de Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. E-mail: hans.grietens@kuleuven.be.